Autyzm, choć kojarzony głównie z chłopcami, dotyczy również dziewczynek i kobiet, choć w odmienny sposób. Zrozumienie, jak autyzm manifestuje się u kobiet i dziewczynek, to klucz do właściwego wsparcia oraz trafnej diagnozy, co niestety nie zawsze jest standardem.
Jakie są symptomy autyzmu u dziewczynek i kobiet?
Choć autyzm u dziewczynek może objawiać się w sposób subtelniejszy niż u chłopców, nie oznacza to, że objawy są mniej poważne. Różnice te wynikają raczej z odmiennych oczekiwań społecznych i sposobu, w jaki dziewczynki są socjalizowane od najmłodszych lat.
Każda dziewczynka i kobieta jest inna, jednak istnieje kilka wspólnych cech, które można zaobserwować, a które mogą świadczyć o tym, że dziewczynka/kobieta może mieć spektrum autyzmu:
- Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych, często ukrywane pod powierzchowną adaptacją do norm społecznych.
- Maskowanie, czyli naśladowanie zachowań rówieśników w celu uniknięcia bycia „innym”, co wiąże się z dużym wysiłkiem emocjonalnym.
- Intensywne zainteresowania, które mogą być społecznie akceptowane, jak np. fascynacja zwierzętami, literaturą czy modą.
- Problemy sensoryczne, takie jak nadwrażliwość na hałas, światło, zapachy czy dotyk.
- Skłonność do wycofywania się z interakcji społecznych po dłuższym czasie przebywania w towarzystwie innych osób, co jest wynikiem wyczerpania emocjonalnego.
- Trudności z rozumieniem subtelnych sygnałów społecznych, takich jak mimika czy gesty, mimo że na zewnątrz mogą wydawać się dobrze przystosowane.
- Skłonność do perfekcjonizmu i silne poczucie odpowiedzialności, które często prowadzą do poczucia przeciążenia psychicznego.
Dlaczego autyzm u dziewczynek często pozostaje niezdiagnozowany?
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że autyzm częściej dotyczy chłopców, ponieważ wśród nich diagnoza jest stawiana znacznie częściej. Jednak autyzm u dziewczynek i kobiet występuje równie często, ale jest mniej widoczny, co sprawia, że wiele z nich nie otrzymuje diagnozy na czas lub w ogóle. Właśnie z tego powodu autyzm u dziewczynek jest często określany jako „autyzm na różowo” – ponieważ jego symptomy są mniej widoczne i subtelniejsze.
Jednym z głównych powodów, dla których dziewczynki i kobiety są niediagnozowane, jest ich zdolność do tzw. „maskowania”. Dziewczynki mogą naśladować zachowania swoich koleżanek, uczyć się, jak reagować w danej sytuacji społecznej, a nawet przybierać „społeczne maski”. W praktyce oznacza to, że wiele dziewczynek nie tylko unika konfrontacji ze swoimi trudnościami, ale wręcz doskonale ukrywa swoje problemy.
Maskowanie to potężne narzędzie przystosowawcze, ale ma swoją cenę. Dziewczynki, które muszą stale ukrywać swoje prawdziwe uczucia i reakcje, często doświadczają wyczerpania emocjonalnego. Wysoki poziom stresu wynikający z prób „dopasowania się” do oczekiwań społecznych może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak lęk, depresja, a nawet wyczerpanie psychiczne.
Maskowanie może również sprawić, że dziewczynki i kobiety będą otrzymywały błędne diagnozy, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe, zamiast właściwego rozpoznania autyzmu. Wielu specjalistów nie jest jeszcze wystarczająco przygotowanych do rozpoznawania autyzmu u dziewczynek, co prowadzi do braku odpowiedniego wsparcia.
Diagnostyka tylko dla chłopców?
Częsty brak prawidłowej diagnozy autyzmu u dziewczynek i kobiet wynika również z faktu, że kryteria diagnostyczne opracowywane są głównie na podstawie badań prowadzonych na chłopcach. Objawy typowe dla dziewczynek często są pomijane.
Ponadto, społeczne oczekiwania wobec dziewczynek różnią się od tych wobec chłopców, co sprawia, że ich zachowania są postrzegane jako mniej „nietypowe” niż w przypadku chłopców. Rodzice, nauczyciele i lekarze mogą nie zauważać subtelnych oznak autyzmu, zwłaszcza jeśli dziewczynka dobrze radzi sobie w szkole.
Niestety, wiele z tych dziewczynek dorasta z poczuciem, że coś jest z nimi nie tak, ale nie wiedzą, dlaczego tak się czują. Dopiero w dorosłym życiu, gdy pojawiają się problemy związane z lękiem czy depresją, zaczynają szukać odpowiedzi.
Jakie są konsekwencje braku diagnozy?
Brak diagnozy autyzmu u dziewczynek i kobiet może prowadzić do wielu problemów w życiu dorosłym. Kobiety bez diagnozy często doświadczają chronicznego stresu, problemów z relacjami oraz trudności w utrzymaniu pracy. Nierzadko borykają się również z niską samooceną, uczuciem izolacji oraz problemami zdrowotnymi, wynikającymi z długotrwałego maskowania i braku wsparcia.
Otrzymanie trafnej diagnozy może zmienić życie. Daje to szansę na zrozumienie swoich trudności oraz dostęp do odpowiednich form terapii i wsparcia, które mogą znacząco poprawić jakość życia.
Co można zrobić, by lepiej diagnozować autyzm u dziewczynek i kobiet?
Podnoszenie świadomości na temat różnic w objawach autyzmu u dziewczynek jest kluczowe. Specjaliści, nauczyciele i rodzice powinni być bardziej wrażliwi na subtelne symptomy autyzmu u dziewczynek. Zwracanie uwagi na maskowanie, intensywne zainteresowania i trudności sensoryczne może pomóc w rozpoznaniu autyzmu wcześniej, co z kolei daje szansę na szybsze wsparcie.
Konieczne jest również dostosowanie kryteriów diagnostycznych, aby lepiej odpowiadały specyfice dziewczynek i kobiet. Edukacja na temat autyzmu powinna obejmować różnice w prezentacji objawów u obu płci, aby lepiej diagnozować i wspierać kobiety z autyzmem.
Podsumowanie
Autyzm u dziewczynek i kobiet jest często niediagnozowany, ponieważ objawy mogą być bardziej subtelne, a dziewczynki mają tendencję do maskowania swoich trudności. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla wczesnego wykrycia i zapewnienia odpowiedniego wsparcia. Maskowanie, intensywne zainteresowania i trudności sensoryczne to tylko niektóre z cech, które mogą wskazywać na autyzm u dziewczynek. Wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia tych osób, dlatego tak ważne jest, aby być świadomym i otwartym na różnorodność w spektrum autyzmu.
